Kshitizko Sparsha

प्रस्तुत पुस्तक एउटा अलग धारको नौलो शैली (दर्शन-साहित्य) को कृतिको रूपमा - देखापरेको छ। यसमा व्यक्त गरिएका कल्पना तत्त्वमा आधारित अभिव्यक्तिहरू (emotions) भित्र नेपाली लोकजीवन पद्धति, संस्कृति र दर्शनका उद्धरणहरू, तुलनात्मक अलङ्कारहरू तथा विम्बहरू प्रयोग भैरहेको अनुभूत गर्न पाइन्छ। विशेषतः यसमा भ्रामक वास्तविकता (hallucinatory realism) ओगटेको जीवन-दर्शन टड्कारो रूपमा देखा पर्दछ। पुस्तक पठनीय र संग्रहणीय भएको छ।

- सत्यमोहन जोशी (वाङमय शताब्दी पुरुष)

“क्षितिजको स्पर्श” त्यस्तो पहाड हो जहाँबाट कविता, दर्शन र मन्त्र एकसाथ देखिन्छ ।

- अमर न्यौपाने (उपन्यासकार)

“क्षितिजको स्पर्श”का रचनामा जीवन र जगतलाई बुझाउने खालका दार्शनिक अभिव्यक्ति प्रकट भएका छन् । यी सूत्रहरू अँध्यारो सुरुङका ढोका र कुना कुनामा प्रज्ज्वलित दीप हुन् ।

- श्यामल (कवि)

क्षितिजको स्पर्श सङ्ग्रह दर्शन–साहित्य भरिएझैं लाग्छ । आफ्नै पारामा विश्लेषण गरी विवेक लगाउँदा ब्रह्म स्फुरण हुनेगर्छ । ब्रह्म स्फुरित अवस्थामा जीवन–दर्शन खुल्नु त जीवनले नै जीवन देख्न सकिने अवस्था उघ्रिनु हो । जीवनले जीवन देख्न सकिने अवस्थामा आफैँमा, आफैँले, आफूलाई देख्न सकिने स्थिति सिर्जित हुने मुहूर्त ठान्छु, मान्छु । 

गद्यात्मक–पद्य/पद्यात्मक–गद्यका अभियनता आर. मानन्धरका मानन्धरीयता आत्मबोधी ज्ञानको अभावमा छट्पटाइरहेका सबैसबैलाई आफू नै उपमेय माध्यम बनाएर प्रस्तुत गर्न खप्पिस देखिएको छ । यिनै खप्पिसपनलाई शिल्पसाधना गर्न सक्नुमै मानन्धरीय प्रयोग जँचिन्छ । सबैसबै नै आफ्ना गन्तव्य क्षितिज उन्मुख गराउने लक्ष्य निर्धारण गर्दो आभास कोरिएको पद्यात्मक–गद्य/गद्यात्मक–पद्य बनेको छ ।

- तेजेश्वरबाबु ग्वंगः (मधुपर्क मासिकमा)

“क्षितिजको स्पर्श”लाई स्पर्श गर्न खोज्दा क्षितिज जस्तै असीम र सागर जस्तै गहीरो जीवन दर्शनको गुरुत्वाकर्षणले तान्छ । हरेक वाक्य मन्त्र जस्तै गहन भएर पनि बोधगम्भ छन् । आर. मानन्धरको यो कृति सबै गम्भीर पाठकका निम्ति अत्यन्त ठूलो उपहार हो ।

- सुलोचना मानन्धर धिताल (कवि, कथाकार तथा प्राज्ञ)

“क्षितिजको स्पर्श” आँखाले पढेर, मनले गुनगुनाएर मेरो मस्तिष्कलाई रन्थनाएको छ । काव्यात्मक बाहुल्यताले गर्दा प्रत्येक रचना पढ्न मात्र होइन सुन्न पनि त्यत्तिकै आनन्दको अनुभूति हुन्छ । रचनाका शब्दशक्ति र सौन्दर्यले मनको गहिराइसम्म स्पर्श गर्नसक्ने सामर्थ्य “क्षितिजको स्पर्श”मा रहेको छ ।

- श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’ (साहित्यकार तथा सम्पादक ‘मधुपर्क’ मासिक)

“क्षितिजको स्पर्श”दर्शन–साहित्य भनिए पनि यस पुस्तकलाई दर्शन–काव्य भन्न सकिन्छ । रचना जति छोटा छन् त्यति नै खँदिला छन् । दर्शनका गम्भीर कुरा सरल भाषामा काव्यिक लहर छरेर प्रस्तुत गरिएका रचनामा पाठकले नयाँ स्वाद लिन सक्छन् । 

- जीतेन्द्र रसिक, साहित्यकार

“क्षितिजको स्पर्श”मा समकालीनताका कालजयी सन्दर्भहरुले प्रवेश पाएका छन् । प्रयोगका सरल सिलसिलामा पनि विशाल विचारका विम्बहरु उद्घाटित छन् । मन छुने, जीवन बुझिने र आत्मसात् गर्नुपर्ने भावनाका साथ प्रकाशित ‘क्षितिजको स्पर्श’ले नयाँ अध्यायको ढोका खोलेको छ ।

दर्शन–साहित्य विधा अन्तर्गत् लिखित कृतिमा छोटा तर काव्यिक र मर्मस्पर्शी विचारका उठानमा सत्य–सन्दर्भ समयको चित्रण सविस्तार गरिएको छ । प्रत्येक रचना निबन्ध, कविता र दर्शनका समष्टिगत विम्ब हुन् । तिनले आजको जीवन, दृष्टिकोण, स्वभाव, संस्कारलगायत मानवजगत्का तमाम पात्र र पाटाहरुलाई सिलसिलाबद्ध रुपमा चित्रण गरिएको छ । 

- ज्ञानेन्द्र विवश (नागरिक दैनिकमा)

मानन्धरका रचना मौनावस्थामा फलेका शब्दजस्ता लाग्छन् । त्यसैले तिनले मौनावस्थाकै स्वाद दिन्छन् ।

- रोशन दाहाल (अन्नपूर्ण पोस्टमा)

आर. मानन्धर नेतृत्व विकास तथा माइन्डफुलनेसका प्रशिक्षक तथा लेखक हुन् । युवावस्थादेखि नै नेपालभाषा साहित्यमा अटुट रूपमा कलम चलाइरहेका उनी नेपाली हुँदै अङ्ग्रेजीमा विस्तार भएका छन् । - उनी 'द हिमालयन टाइम्स' दैनिकको नेतृत्वसीपसम्बन्धी स्तम्भ लीडरशिप लीग का नियमित स्तम्भकार हुन् भने उनको अग्रेजी पुस्तक कन्सियस लीडरशिप : अ जर्नि विडइन पनि प्रकाशित भएको छ ।

उनले बाल्यावस्थामै पाँच वर्ष बौद्ध श्रमण भई थाइलैण्डमा धर्म-दर्शनको अध्ययन गरेका थिए । उनी मनोविमर्शकर्ता हुनुका साथै नेतृत्व विकासको प्रशिक्षण प्रदान गर्ने संस्था 'काबुले-द वाइज लीडर' का संस्थापक पनि हुन् ।